Asgari ücret için kritik döneme girildi, Aralık ayı içinde işçi, işveren ve hükümeti temsil eden heyetler görüşerek asgari ücreti belirleyecek. Asgari ücret zammı işçi, işveren ve hükümeti temsil eden 5’er kişiden oluşan 15 kişilik komisyon tarafından belirleniyor. Asgari ücret toplantıları için takvimin belirlenmesinin beklendiği görüşme 11 Aralık Pazartesi günü gerçekleştirilecek.
ASGARİ ÜCRET NE KADAR OLACAK?
Bugün başlayacak görüşmelerde asgari ücret için pazarlığın 15.700 liradan açılması bekleniyor.
5 aylık enflasyon yüzde 33.66 gerçekleşti. Aralık enflasyonu aylık yüzde 3 civarında olursa 6 aylık enflasyon en az yüzde 37.3 olabilir. Enflasyon kaybı telafi edilirse asgari ücret en az 15.700 liraya çıkarılabilir. Bu tabloda refah payı verilmezse asgari ücretin, yılın ilk aylarında, açlık sınırının altına düşmesi yine kaçınılmaz olacak.
Farklı senaryolara bakıldığında ise asgari ücret, yüzde 30 artırılırsa 14.822 TL, yüzde 40 artırılırsa 15.962 TL, yüzde 50 artırılırsa 17.103 TL, yüzde 60 artırılırsa 18.243 TL olacak.
BAKAN’DAN ASGARİ ÜCRET AÇIKLAMASI
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, 1 Ocak 2024’ten itibaren geçerli olacak asgari ücretin, 31 Aralık’a kadar Resmi Gazete’de yayımlanması gerektiğini belirterek, “Tek zam olacak, çünkü yönetmeliğimizde de öyle” dedi.
Işıkhan, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde gerçekleştirilen Kabine Toplantısı sonrası gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Bir soru üzerine Işıkhan, asgari ücreti belirlemek üzere temmuzda olduğu gibi hızlı şekilde taraflarla bir araya geleceklerini ifade ederek, “Pazartesi süreci başlatacağız, komisyonlarla bürokratlarımız çalışıyor. Neticelenince de sizinle paylaşacağız” diye konuştu.
YÖNETMELİKTE “ASGARİ ÜCRETE TEK ZAM” YAZIYOR MU?
Hükümet, yüksek enflasyonun faturasını çalışanlara kesmekte ve 2024’te asgari ücrete tek zam yapmakta kararlı görünüyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, dün asgari ücret zammıyla ilgili yaptığı açıklamada “Tek zam olacak, çünkü yönetmeliğimizde de öyle” dedi.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da hafta başında yaptığı açıklamada “Asgari ücret artışı yıl içinde bir kezdir. Bir kez verilecek zamla bu iş biter” demişti.
Ancak mevzuatta yılda tek zam yapılmasına dair herhangi bir ibare bulunmuyor.
YÖNETMELİKTE NE YAZIYOR?
Yürürlükte olan Asgari Ücret Yönetmeliği’nin yedinci maddesinde “Ücret en geç iki yılda bir olmak üzere belirlenir” ifadesi yer alıyor. Bu madde, asgari ücrete yılda birden fazla zam yapılması önünde yasal hiçbir engel olmadığını gösteriyor. Kaldı ki, yasal engel olsa bile yasa ya da yönetmeliğin değiştirilmesi zor değil.
Zaten son iki yılda asgari ücrete yıl içinde ara zam yapıldı. AKP’nin iktidarda olduğu 21 yılın 12’sinde asgari ücret yılda iki kez, 9’unda ise bir kez zamlandı.
Yönetmelikte ayrıca asgari ücret, “İşçilere normal bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek ücret” olarak tanımlanıyor.
Yönetmelikte Asgari Ücret Komisyonu için de “Komisyon, ücretin belirlenmesinde; ülkenin içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik durumu, ücretliler geçinme indekslerini, bu indeksler yoksa geçinme indekslerini, fiilen ödenmekte olan ücretlerin genel durumunu ve geçim şartlarını göz önünde bulundurur” deniliyor.
İŞÇİ VE İŞVEREN VERGİ İNDİRİMİNDE MUTABIK
Bu yılki görüşmelerde önceki yıllardan farklı olarak, 5 kişilik TÜRK-İŞ heyetinde ilk kez 4 işçi birden yer alacak. Kasiyer, sağlık çalışanı, enerji işçisi ve karayollarında çalışan bir taşeron işçi, bu yıl yeni asgari ücretin belirlenmesi sürecine katkı verecek.
Yeni asgari ücret için talebini kamuoyuyla henüz paylaşmayan Türk-İş, “İnsan onuruna yakışır” düzeyde bir asgari ücret talep ediyor.
Yeni asgari ücretin bu yıl işçi, işveren ve hükümetin üçlü mutabakatıyla belirlenmesini isteyen TİSK ise ücretin dengeli, istihdamı ve rekabet gücünü koruyucu bir seviyede olması gerektiği görüşünde. TİSK’in asgari ücret işveren desteğinin artırılarak devam ettirilmesi konusundaki ısrarı da sürüyor.
İşçi ve işveren tarafı asgari ücretteki görüş farklılığına rağmen vergi indirimi konusunda mutabık. Her iki taraf, ücretler üzerindeki vergilerin kademeli olarak azaltılmasında hemfikir.
ASGARİ ÜCRET NE ZAMAN BELLİ OLACAK?
Vedat Işıkhan, “Temmuz ayında asgari ücret görüşmelerinin çabuk bitirilmesi için çaba gösterilmişti. Bu görüşmelerde de ay sonuna kalmadan sonuç açıklanır mı?” sorusu üzerine, şunları kaydetti:
“Komisyonun çalışmasına bağlı. Teknik çalışmalar yapılıyor. Biliyorsunuz bakanlıklardan temsilciler geliyor, erken bitirilmesi konusunda onların çalışmaları bize şekil verecek. Ocak ayından itibaren geçerli olacak asgari ücreti, 31 Aralık’a kadar Resmi Gazete’de yayımlamak zorundayız.
Komisyonlar ne kadar hızlı çalışırlarsa biz de sonucu o kadar hızlı açıklayacağız. Şu an tüm göstergeler olumlu gidiyor. Pazartesi Türk-İş ve TİSK başkanımızla bir açılışımız olacak. Süreci, Sayın Cumhurbaşkanımıza arz ettim. İlkemiz, her zamanki gibi siz de biliyorsunuz, çalışanlarımızı enflasyona ezdirmemek.”
2024 SONUNDA AÇLIK SINIRI 21 BİNİ AŞACAK
Asgari ücret şu an itibarıyla 11 bin 402 TL. Türk-İş’in araştırmasına göre, kasım ayı itibarıyla bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ aylık 18 bin 239,8 TL’ye ulaşmış durumda.
Kasım ayında dört kişilik bir aile için açlık sınırı 14 bin 25 TL, yoksulluk sınırı 45 bin 686 TL’ye ulaştı.
Merkez Bankası’nın (TCMB) enflasyon tahminlerinin tutması durumunda açlık sınırı Temmuz 2024’te 18 bin 500 TL’yi, Aralık 2024’te ise 21 bin TL’yi aşacak.
TCMB 2024 sonunda resmi enflasyonun yüzde 36 olmasını bekliyor. Asgari ücrete tek zam olması durumunda yıl sonuna kadar asgari ücrette en az yüzde 36’lık kayıp olacak.
ASGARİ ÜCRET NASIL BELİRLENİYOR?
Milyonlarca çalışanı, dolaylı olarak ise tüm vatandaşları ilgilendiren yeni asgari ücreti belirleme çalışmalarında süreç Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığındaki ilk toplantıyla başlayacak.
Asgari ücreti, yasa gereği işçi, işveren ve hükümetten beşer temsilci olmak üzere 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu belirliyor.
Komisyon, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından toplantıya çağrılıyor ve yeni asgari ücreti belirleme çalışmaları kapsamında teamül üzerine aralık ayında dört kez toplanıyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının belirlediği üyelerden birinin başkanlık ettiği komisyon, en az 10 üyenin katılımıyla toplanıp oy çokluğuyla karar veriyor.
Oyların eşitliği halinde Komisyon başkanın bulunduğu tarafın çoğunluğu sağladığı kabul ediliyor.
Işıkhan, SSK (4a) statüsünde 16,4 milyon çalışan bulunurken bunun yüzde 40’ına denk gelen 6,6 milyonunun asgari ücretli olduğunu belirtmişti.
Asgari ücret, en son temmuz ayında yapılan yüzde 34 zam ile net 11 bin 402 liraya yükseltilmişti.
Asgari ücretin Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından belirlendiğini anımsatan Işıkhan, şöyle konuştu:
“Asgari ücretin tespiti sırasında, komisyondaki işçi, işveren ve devlet temsilcilerinin görüşlerinin alınması ve sosyal diyalog anlayışı içinde adil bir sürecin işletilmesi önemlidir. Tüm bu süreçlerin uluslararası standartlara uyumlu olmasını sağlamak, bizim için önemli bir sorumluluktur. Tabii şunu da belirtmem gerekir ki asgari ücret, yasal olarak ödenmesi gereken en düşük ücret seviyesidir. Asgari ücretin, sosyal refaha olumlu katkıda bulunma potansiyelinin yanı sıra, asgari ücret düzeyinin belirlenmesine yönelik çalışmalarımızda; çalışanları korumak ve sürdürülebilir bir ekonomiyi desteklemek arasında doğru dengeyi kurmak için potansiyel seçenekleri de dikkatle değerlendiriyoruz. Bu bakımdan, ücretli kesimin yaşam standartları ve enflasyon düzeyi kadar işletmelerimizin sürdürülebilirliği bizim için önemlidir. Dolayısıyla belirlenecek asgari ücretin etkisi sadece bu ücret düzeyinde çalışan işçilerimizle sınırlı değildir. Yapılacak artış, diğer gelir gruplarının da ücretlerinde pozitif etki yapmaktadır.”
Asgari ücret düzeyinin genel ücret düzeyine de tesir ettiğini vurgulayan Işıkhan, “Asgari ücretteki artış bazı işçilerimizin ücretlerini doğrudan bazı işçilerimizin ücretlerini de dolaylı etkilemekte. Başka bir deyişle, asgari ücretteki artışın birçok ekonomik göstergeyi değiştirdiğini ve etkilediğini söyleyebiliriz. Belirleyeceğimiz bu ücret, istihdam, gelir dağılımı, fiyatlar genel düzeyi ve büyümenin üzerinde yarattığı etkiler ile ekonomi politikaları açısından da önemlidir.” dedi.
